Mâm ngũ quả ngày Tết 2025: Ý nghĩa, cách bày trí đẹp

Việc trưng bày mâm ngũ quả ngày Tết là một trong những nét văn hóa cổ truyền của người dân Việt Nam trong dịp Tết Nguyên Đán. Tùy vào từng vùng miền, địa phương mà mâm ngũ quả cũng được trang trí theo nhiều cách khác nhau với nhiều màu sắc rực rỡ rất đẹp mắt. Vậy mâm ngũ quả có ý nghĩa gì? Cách trưng bày mâm ngũ quả đẹp của 3 miền Bắc, Trung và Nam như thế nào? Bài viết dưới đây, AEONESHOP sẽ giới thiệu đến bạn các cách trang trí mâm ngũ quả ngày Tết đúng chuẩn 3 miền vô cùng đẹp mắt để bày biện lên bàn thờ gia tiên của gia đình.

Mâm ngũ quả là gì?

Mâm ngũ quả là một mâm trái cây với khoảng năm loại quả khác nhau, thường được nhiều gia đình Việt bày lên bàn thờ tổ tiên hoặc trên bàn tiếp khách trong ngày Tết Nguyên Đán. Mỗi loại quả trưng bày trên mâm ngũ quả thường mang một ý nghĩa khác nhau thông qua tên gọi, màu sắc cũng như cách sắp xếp.

Theo nguyên phó giám đốc Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam Nguyễn Huy Thiệu - sở dĩ mâm ngũ quả có 5 loại trái cây bởi vì theo quan niệm dân gian đó là ngũ hành, tương ứng với sinh mệnh con người. Số 5 còn là một số lẻ thuộc dương và biểu trưng cho sự sinh trưởng, nảy nở mạnh mẽ. 

Ngoài ra, theo quan niệm của người phương Đông, số 5 còn biểu tượng cho mong muốn được “ngũ phúc lâm môn”, đón ngũ phúc vào nhà: 

• Phú quý: Giàu có, sung túc, sang trọng.
• Trường thọ: Sống lâu khỏe mạnh và hạnh phúc
• Khang ninh: Khỏe mạnh về thể chất, an yên trong tâm hồn. 
• Hảo đức: Phẩm hạnh đức hạnh, nhân từ, lương thiện.
• Thiện chung: May mắn, không gặp tai ương, không đau đớn hay khổ sở.

Mâm ngũ quả thường được nhiều gia đình Việt bày biện trên bàn thờ tổ tiên trong dịp Tết Nguyên Đán (Nguồn: Sưu tầm)

Ý nghĩa của mâm ngũ quả ngày Tết

Việc trưng bày mâm ngũ quả ngày Tết không chỉ mang ý nghĩa trang trí mừng xuân mới mà còn là một cách thể hiện sự tôn kính với tổ tiên. Ông cha ta từ xưa thường chọn các loại trái cây để cúng đêm Giao thừa với ngụ ý rằng, để những sản vật này đơm hoa kết trái là thành quả với bao công sức, mồ hôi của người lao động kính dâng lên đất trời, thần thánh và tổ tiên trong giờ phút linh thiêng, thể hiện lòng hiếu thảo và ước mong những điều tốt lành trong năm mới.

Mâm ngũ quả thường được đặt trên bàn thờ tại các gia đình, cơ quan hay công ty,… Bao gồm nhiều loại trái cây và mỗi loại sẽ mang một ý nghĩa khác nhau đại diện cho sự giàu có, phú quý, may mắn và bình yên. Chẳng hạn như:

• Quả bưởi, dưa hấu: Da căng tròn, hứa hẹn một năm mới đủ đầy, gặp nhiều may mắn.
• Quả hồng, quýt: Màu sắc cam rực rỡ và tươi sáng đại diện cho sự may mắn, thành đạt, hưng thịnh.
• Quả lê: Có vị ngọt ngào, hi vọng mọi việc luôn diễn ra suôn sẻ và hanh thông.
• Quả lựu: Nhiều hạt bên trong tượng trưng có nhiều con cháu, vui nhà vui cửa.
• Quả đào: Tượng trưng cho sự thăng tiến trong công việc với tương truyền quả đào tiên.
• Quả táo: Màu đỏ mang ý nghĩa giàu sang, phú quý.
• Quả thanh long: Tượng trưng cho hình ảnh rồng mây gặp hội.
• Trái dừa: Có cách phát âm na ná như “vừa”, tức là không thiếu thốn.
• Quả sung: Mong muốn sung túc trong mọi mặt như sức khỏe, tình cảm, sự nghiệp...
• Đu đủ: Có ý nghĩa của sự đủ đầy, phồn thịnh.
• Quả xoài: Có cách phát âm tương tự như “xài”, mang ý nghĩa cầu mong cả năm tiêu xài không thiếu thốn.

Các loại trái cây thường được dùng để trang trí mâm ngũ quả ngày Tết (Nguồn: Sưu tầm)

Cách chọn hoa quả và bày trí mâm ngũ quả trong ngày Tết

Để có được mâm ngũ quả tươm tất, đầy đủ đặt lên bàn thờ gia tiên ngày Tết, bạn cần biết cách chọn trái cây và bày trí mâm ngũ quả.

Nguyên tắc khi chọn quả cho mâm ngũ quả

Tết Nguyên Đán là một dịp lễ quan trọng nhất trong năm, vậy nên có nhiều gia đình thường dành nhiều tâm huyết để chuẩn bị Tết từ rất sớm. Tuy nhiên, bạn không nên mua trái cây quá sớm vì mâm ngũ quả chỉ dâng lên bàn thờ vào đêm 30 Tết, khi bày trí chúng có thể bị chín quá, lá úa và vỏ mềm. Thay vào đó, nên chọn những quả già chưa chín hẳn để khi bày biện mâm ngũ quả thì chúng vừa chín tới, không bị hư thối.

Ngoài ra, để có một mâm ngũ quả ngày Tết có màu sắc tươi mới và để được lâu, bạn cũng nên cẩn thận trong khâu chọn lựa vì hàng hóa ngày Tết có thể trở nên thiếu hụt vì nhu cầu tăng cao. Do đó, bạn nên có kế hoạch mua đồ từ trước và cần phải có sự sáng suốt  khi mua sắm để lựa chọn sản phẩm ưng ý nhất, đặc biệt là hoa quả. Nên kiểm tra kỹ vỏ bên ngoài của các loại trái cây có bị trầy xước hay dập không, đồng thời quả phải có màu sắc tươi mới, chắc tay, cuống và lá còn xanh để bày lên mâm ngũ quả được lâu hơn.

Bạn nên chọn những trái cây có màu sắc tươi sáng, chưa quá chín mềm (Nguồn: Sưu tầm)

Cách bày trí mâm ngũ quả truyền thống

Cách trang trí mâm ngũ quả truyền thống thường có những loại trái cây cơ bản, dễ tìm mua như chuối, dưa hấu, mãng cầu, quýt,… Tùy vào văn hóa từng vùng miền mà bạn lựa chọn những loại quả phù hợp để xếp trên dĩa theo tầng, lấp kín các khoảng trống để thể hiện sự đủ đầy và sung túc. Ngoài ra, bạn cũng có thể khắc chữ lên dưa hấu hoặc dùng thêm các vật dụng trang trí nhỏ để mâm ngũ quả thêm đặc sắc.

Hình ảnh mâm ngũ quả trang trí theo phong cách truyền thống (Nguồn: Sưu tầm)

Cách bày trí mâm ngũ quả đẹp, ấn tượng

Nếu bạn yêu thích theo phong cách hiện đại, độc đáo và muốn tận dụng mâm ngũ quả làm trái cây mời người thân, bạn bè thì có thể chọn cách trang trí mâm ngũ quả ngày Tết mới mẻ này nhé. Bạn có thể ưu tiên trái cây theo sở thích hoặc các loại quả nhập khẩu mang hương vị khác lạ hơn những loại trái cây nhiệt đới thông thường ở nước ta.

Ngoài ra, các loại trái như dưa lưới, nho Mỹ, táo, kiwi cũng sẽ giúp mâm quả thêm sang trọng và ấn tượng. Tuy nhiên, bạn vẫn nên kết hợp thêm một vài loại quả truyền thống như bưởi, lựu, quýt để giữ nét văn hóa truyền thống tâm linh của người Việt.

Trang trí mâm ngũ quả độc đáo, ấn tượng (Nguồn: Sưu tầm)

Cách bày trí mâm ngũ quả đẹp ngày Tết của từng miền

Tuỳ vào phong tục, văn hoá và đặc sản của từng vùng miền mà thể hiện sự mong muốn khao khát một năm bình an, sung túc với các loại trái cây trong mâm ngũ quả ngày Tết khác nhau. Cùng AEONESHOP tìm hiểu ý nghĩa và cách trình bày mâm ngũ quả 3 miền Bắc, Trung, Nam, dưới đây. 

Cách trình bày mâm ngũ quả ngày Tết của miền Bắc

Ở miền Bắc đất nước hình chữ S, người dân thường bày biện mâm ngũ quả ngày Tết theo thuyết ngũ hành trong văn hóa phương Đông, kết hợp 5 màu sắc gồm Trắng (Kim), Xanh (Mộc), Đen (Thủy), Đỏ (Hỏa) và Vàng (Thổ). Người miền Bắc không quá khắt khe trong việc bày mâm ngũ quả, chỉ cần trang trí đơn giản nhưng vẫn phải đảm bảo đầy đủ màu sắc hài hòa từ bưởi, chuối xanh, phật thủ, ớt, quýt, thanh long. 

Theo truyền thống, cách bày mâm ngũ quả miền Bắc sẽ thường đặt nải chuối xanh ở vị trí dưới cùng như một bàn tay chắc chắn làm bước đệm vững chắc cho gia chủ. Ở giữa mâm trái cây sẽ là vị trí thích hợp cho bưởi hoặc phật thủ có màu vàng nổi bật đặt lên nải chuối. Tiếp theo, các loại quả khác có kích thước nhỏ hơn, màu sắc rực rỡ được bày khéo léo ở xung quanh mâm quả sao cho hợp lý để tô thêm sắc màu khi mùa Xuân đến.

Trang trí mâm ngũ quả ngày Tết của miền Bắc (Nguồn: Sưu tầm)

Cách bày trí mâm ngũ quả ngày Tết của miền Trung

Nếu như miền Bắc luôn đậm nét văn hóa truyền thống thì “khúc ruột” miền Trung của nước ta quanh năm phải oằn mình gánh chịu thời tiết khắc nghiệt. Do đó, trái cây thường sẽ không có nhiều nên khi chọn và trình bày mâm ngũ quả ngày Tết của người miền Trung cũng  không câu nệ quá nhiều chi tiết, miễn sao đẹp mắt và mang trọn ý nghĩa một năm mới đầy đủ, ấm no và hạnh phúc.

Bên cạnh các loại trái cây quen thuộc, mâm ngũ quả của miền Trung sẽ có thêm dưa hấu, sung, dứa, đu đủ và 1 vài bông hoa cúc. Cách bày biện mâm ngũ quả rất đơn giản, những quả to, nặng và có kích thước lớn sẽ đặt ở dưới, còn các quả nhỏ hơn được sắp xếp xung quanh để tô sắc cho mâm ngũ quả.

Trang trí mâm ngũ quả ngày Tết của miền Trung (Nguồn: Sưu tầm)

Cách bày trí mâm ngũ quả ngày Tết miền Nam

So với miền Bắc và miền Trung, mâm ngũ quả ngày Tết của  miền Nam có sự khác biệt rõ nét, yêu cầu chỉn chu và tỉ mỉ hơn để thỏa với điều ước “cầu sung vừa đủ xài”. Trên mâm quả của miền Nam, người ta thường bày 5 loại quả là cầu, sung, dừa, đu đủ và xoài. Một điểm khác biệt nữa của mâm quả miền Nam đó là không có chuối xanh. Vì theo quan niệm của người dân phía Nam, từ “chuối” có phát âm na ná giống hành động “chúi”, nghĩa là đi xuống hay sa cơ. Thay vào đó, người miền Nam sẽ thêm một cặp dưa hấu có vẻ ngoài tròn trịa và các đường vân đẹp mắt để bày riêng sang hai bên mâm.

Mâm quả ngày Tết ở miền Nam thường có kích thước lớn, vì họ ưu tiên đặt các loại quả còn xanh ở dưới rồi mới trang trí những trái nhỏ lên trên để tạo thành ngọn tháp, giúp mâm quả nhìn chắc chắn hơn. Người miền Nam hay xếp các loại trái cây nhiều màu sắc xen kẽ với nhau để có được thành phẩm vừa đẹp mắt, vừa trang nhã.

Trang trí mâm ngũ quả ngày Tết của người miền Nam (Nguồn: Sưu tầm)

Những lưu ý cần tránh khi bày trí mâm ngũ quả ngày Tết

Khi trưng bày mâm ngũ quả ngày Tết, bạn cần lưu ý một số điều sau:

• Tránh chọn các loại trái cây có phát âm đồng nghĩa hoặc có những câu chuyện gắn liền với điều không may. Người miền Nam tránh trưng bày những loại trái cây như cam (tương ứng câu chuyện “quýt làm cam chịu”), lê (giống hành động lê lết) hoặc cái loại quả có vị cay và đắng.
• Trưng bày mâm ngũ quả ngày Tết nên sử dụng trái cây thật, tuyệt đối không dùng trái cây giả để dâng lên bề trên. Điều này sẽ làm giảm đi ý nghĩa thật sự của mâm ngũ quả và thể hiện sự không thành kính với các bậc bề trên.
• Nên lựa chọn thời điểm mua trái cây thích hợp, tốt nhất là trước Giao thừa vài ngày để trái cây không quá chín, có hình thức đẹp và giá cả chưa có nhiều biến động (càng cận Tết, nhu cầu mua sắm càng cao nên giá có thể tăng so với ngày thường)
• Đối với các loại trái cây đặt ở dưới mâm quả, nên ưu tiên các loại quả còn xanh để nâng đỡ, giúp giữ được hình dạng chắc chắn qua các ngày và kéo dài thời gian trưng bày.

Một số hình ảnh mâm ngũ quả ngày Tết đẹp

Sau đây là một số mẫu trang trí mâm ngũ quả ngày Tết đẹp và ý nghĩa mà gia chủ có thể tham khảo:

Mâm ngũ quả ngày Tết là biểu tượng của may mắn, phát tài phát lộc (Nguồn: Sưu tầm)

Hình ảnh mâm ngũ quả ngày Tết theo phong cách độc đáo, sáng tạo (Nguồn: Sưu tầm)

Hình ảnh mâm ngũ quả Tết đẹp và đầy ý nghĩa (Nguồn: Sưu tầm)

Mâm ngũ quả đa màu sắc mang lại may mắn, tốt lành (Nguồn: Sưu tầm)

Mâm ngũ quả Tết Nguyên Đán đẹp mắt, ý nghĩa (Nguồn: Sưu tầm)

Điểm cung cấp trái cây tươi ngon cho mâm ngũ quả ngày Tết

Để có thể trưng bày một mâm ngũ quả đẹp, bạn nên chọn mua các loại trái cây tươi mới và có màu sắc rực rỡ. Nếu bạn đang muốn chuẩn bị một mâm ngũ quả chưng Tết thật đủ đầy, chất lượng, an toàn mà vẫn tiết kiệm, hãy tham khảo ngay AEONESHOP nhé! Tại đây có đa dạng chủng loại trái cây, từ trái cây nội địa theo mùa như xoài, lê, bưởi, mãng cầu, dưa lưới,... cho đến trái cây nhập khẩu như táo Mỹ, cam Ai Cập, kiwi New Zealand. 

Mua sắm online tại AEONESHOP, bạn không chỉ được lựa chọn các loại trái cây vừa đảm bảo chất lượng an toàn, vừa tươi ngon mà còn không mất nhiều thời gian lựa chọn. Ưu điểm của việc mua hàng tại AEONESHOP có thể kể đến như thuận tiện cho khách hàng không có thời gian đến tận siêu thị, cung cấp nhiều mã giảm giá, giá tốt và thời gian giao hàng nhanh chóng rất tiện lợi. 

Thấy mâm ngũ quả là thấy Xuân đang về, Tết Nguyên Đán 2025 cũng đã chực gõ cửa từng nhà cùng với những giây phút quây quần đáng nhớ bên gia đình, bạn bè. Mặc dù phong tục mỗi vùng miền khác nhau nhưng cách bày mâm ngũ quả ngày Tết đều thể hiện tấm lòng thành kính đối với tổ tiên và đất trời cho một năm mới đủ đầy, ấm no, an lành, thịnh vượng.